Etty Hillesum (foto: Omroep Zeeland)
Het huis aan de Gabriel Metsustraat 6 was het laatste huis waar Hillesum woonde voor ze gedeporteerd werd. Daarom wordt de steen ook daar gelegd en niet in haar geboorteplaats Middelburg. Stolpersteine worden altijd vóór de laatste zelfgekozen woning van gedeporteerden gelegd.
Stolpersteine?
Struikelstenen zijn kleine gedenktekens voor mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd of vermoord zijn. Het zijn kleine keitjes van 10 bij 10 centimeter met op de bovenzijde een messing plaatje met de naam van het – veelal Joodse – slachtoffer. De stenen worden gemaakt in Duitsland – vandaar dat ze ook wel ‘Stolpersteine’ genoemd worden – in het atelier van kunstenaar Gunter Demnig. Tussen 1997 en 2018 werden al meer dan 70.000 stenen geplaatst, in 21 landen. Ook in Zeeland vind je op verschillende plekken struikelstenen.
Hillesum woonde tussen 1937 en 1943 in de Gabriël Metsustraat. Daar schreef ze ook haar wereldberoemde dagboek. Over liefde, haar relaties en vriendschappen, de oorlog, vervolging, het lijden van de wereld en haar wens om kroniekschrijfster van haar tijd te worden. Iets betekenen voor volgende generaties
Hillesum overleefde de oorlog niet. Ze werd via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Haar dagboeken gaf ze voor vertrek aan een vriendin met het verzoek ze aan schrijver Klaas Smelik te geven zodat die voor publicatie kon zorgen. Dat gebeurde, in 1981 verscheen een eerste tekstselectie onder de titel Het verstoorde leven. Hiermee ging Etty’s wens in vervulling om na de oorlog ‘een klein woordje mee te spreken’ en iets te betekenen voor volgende generaties.
Dat er nu een struikelsteen voor het huis in de Gabriël Metsustraat is ook bijzonder omdat het huis eigenlijk gesloopt zou worden. Twee weken geleden werd het door het Amsterdamse college aangemerkt als gemeentelijk monument, waardoor de eerdere sloopplannen definitief niet doorgingen.