In het jaar dat we herdenken dat 75 jaar geleden de Tweede Wereldoorlog werd beëindigd en we onze vrijheid vieren is het onbegrijpelijk dat de gemeente Amsterdam de sloop van een tastbare herinnering aan die oorlogsperiode heeft goedgekeurd. Gabriël Metsustraat 6, het huis waar de in Middelburg geboren Joodse dagboekschrijfster Etty Hillesum (1914-1943) tijdens de oorlogsjaren haar dagboeken schreef wordt met de grond gelijk gemaakt. Het pand moet plaats maken voor een nieuw luxe appartementen-complex waarvoor ook de panden op nummer 2 en 4 gesloopt zullen worden. De gemeente Amsterdam heeft helaas de sloopvergunning goedgekeurd en lijkt vooralsnog niet gevoelig voor de argumenten van het Buurtcomité & bezwaarden Van Baerlestraat, Gabriël Metsustraat, Nicolaas Maesstraat, en Moreelsestraat, die sinds een jaar tegen de sloopplannen strijden.
Mogelijk waren de betrokken ambtenaren en de investeerder niet op de hoogte van het feit dat Etty Hillesum geschaard wordt onder de grote literaire talenten van de 20e eeuw en een niet te onderschatten historisch document heeft nagelaten. Een document dat wereldwijd door vele mensen wordt gelezen en bestudeerd, een grote inspiratiebron vormt voor velen. De cultureel-historische waarde van dit pand is groot en niet in geld uit te drukken.
In de gemeente Middelburg begrijpt men de waarde van de historische nalatenschap van Etty Hillesum wel. Daar werkt men aan het plan om van haar geboortehuis aan Molenwater 77 een Etty Hillesum Huis te realiseren, een instituut voor educatie, wetenschap, kunst en cultuur dat als doel heeft om Etty’s literaire en historische nalatenschap onder een zo groot mogelijk publiek te verspreiden en te behouden voor volgende generaties. Ook het Etty Hillesum Centrum in Deventer zet zich al bijna 25 jaar in om Hillesums gedachtegoed te verspreiden. Amsterdam als culturele hoofdstad zou net als Middelburg en Deventer dit erfgoed moeten omarmen en behouden.
Etty Hillesum is 27 wanneer zij op 8 maart 1941 begint met het schrijven in haar dagboekcahiers. Vanuit haar vertrouwde kamer, uitkijkende op de torens van het Rijksmuseum, schreef zij haar gedachten neer. In een periode van dictatuur en onderdrukking schreef Etty Hillesum over de liefde, over haar relaties en vriendschappen, maar ook over de oorlog, vervolging, god, het lijden in de wereld, het lot en haar wens- en taakopvatting om kroniekschrijfster van haar tijd te worden. Voor haar definitieve vertrek naar doorgangskamp Westerbork gaf Etty haar dagboeken aan haar vriendin Maria Tuinzing met het verzoek de cahiers aan de schrijver Klaas Smelik te geven met de opdracht om voor publicatie te zorgen, als zij niet zou terugkeren.
Het was uiteindelijk door toedoen van de zoon van Klaas Smelik, Klaas Smelik.jr. dat Hillesums dagboeken wereldkundig werden gemaakt. Hij benaderde in 1979 uitgever, J. G. Gaarlandt die de waarde van Etty’s teksten direct inzag. In 1981 maakte het Nederlandse publiek voor het eerst kennis met Etty Hillesum. Onder de titel Het verstoorde leven verscheen een eerste tekstselectie van haar dagboekaantekeningen. Hiermee ging haar wens in vervulling om na de oorlog ‘een klein woordje mee te spreken’ en iets te betekenen voor volgende generaties. Na deze eerste uitgave volgden meerdere publicaties. De belangstelling voor Etty Hillesum en haar nagelaten geschriften werd enorm in binnen- en buitenland.
Op de gevel van haar voormalige woonhuis dat nu voor afbraak is bestemd, is een plaquette bevestigd ter herinnering aan haar korte leven. Op 7 september 1943 werd Etty Hillesum met haar familie vanuit kamp Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau waar zij werd vermoord omdat zij Joods was.
De gemeente Amsterdam zou er goed aan doen, om juist nu, in het 75e bevrijdingsjaar, deze sloopplannen te heroverwegen en de wereldhistorische waarde van het pand te laten prevaleren boven private belangen en zorg te dragen voor het behoud van dit bijzondere cultuurhistorische erfgoed.
Om deze plannen een halt toe te roepen vragen wij, het Etty Hillesum Onderzoekscentrum, Stichting Joodse Huizen en Prof. dr. Klaas Smelik ons te steunen door de petitie aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te tekenen. Aan het begin van dit bericht vindt u de link voor ondertekening. Hartelijk dank voor uw steun!
Petitielink:
